Dafydd Elis-Thomas a’i gariad at Brifysgol Bangor
Bydd Cangen Bangor o Raddedigion Prifysgol Cymru yn cyflwyno noson yng nghwmni Aled Eirug awdur cofiant newydd am yr Arglwydd Dafydd Elis-Thomas.

Cyhoeddir Dafydd Elis-Thomas, Nation Builder gan Wasg Prifysgol Cymru.
Cyhelir y digwyddiad ar nos Wener, 10 Hydref am 6yh yn Neuadd Mathias, Adran Gerdd Prifysgol Bangor.
Bydd modd prynu copi o’r gyfrol ar y noson.
Croeso cynnes i bawb!
Dafydd Elis-Thomas, Arglwydd Elis-Thomas o Nant Conwy, oedd un o ffigurau cyhoeddus mwyaf nodedig Cymru dros y hanner canrif diwethaf.
Bu ei yrfa wleidyddol yn ymestyn o’i etholiad cyntaf i San Steffan fel Aelod Seneddol Plaid Cymru yn 1974, hyd at ei ymddeoliad o’r Senedd yng Nghaerdydd yn 2021, gan wasanaethu fel gweinidog yn Llywodraeth Cymru. Ef oedd Llywydd cyntaf Cynulliad Cenedlaethol Cymru, gan sefydlogi’r sefydliad newydd ac ymgorffori datganoli yn ystod ei ddegawd cychwynnol ansicr. Ar ôl ei farwolaeth yn 2025, disgrifiwyd ef fel ‘gŵr anferthol’ a ‘thad sylfaenol’ datganoli yng Nghymru.
Roedd yr Arglwydd Elis-Thomas hefyd yn gymeriad dadleuol a deniadol, ac mae ei fywyd a’i waith wedi’u dal yn y bywgraffiad hwn – wedi’i alw’n ‘farchog unig’, ‘acrobat deallusol’ a ‘cameleon gwleidyddol’. Cafodd ei alw’n ‘derfysgwr’ am ei ymyriadau yng Ngogledd Iwerddon, ac yn ‘fradwr’ am ei safbwyntiau gwrthwynebus tuag at genedlaetholdeb.
Er bod ei yrfa wedi’i nodi’n aml gan ddadleuon a brwdfrydedd di-ofn, roedd ei weledigaeth unigryw a’i ddyfalbarhad yn ganolog i greu senedd ddeddfwriaethol gyntaf Cymru.
Gwybodaeth Bellach
Eleri Beynon
Pennaeth
Cyfathrebu Corfforaethol a Chysylltiadau Cyhoeddus
E-bost: e.beynon@pcydds.ac.uk
Ffôn: 01267 676790